Pictor in fabula

Ait Aristoteles imitationem fieri, aut meliorum, et præstantiorum, aut deteriorum. Est quiddam in contextu adnotandum cum ait : ἤτοι βελτίονας, ἢ καθ’ ἡμᾶς, χείρονας ἀνάγκη μιμεῖσθαι; ὥσπερ οἱ γραφεῖς. Nam alterum non satis expresse uertit Paccius. Hoc scilicet, uel meliores, uel similes, uel deteriores ; quod Aristoteles ita profert, καθ’ ἡμᾶς, expressius est; nam sensus est huiusmodi: imitamur aut præstantiores, quam ætate nostra uiuant, aut eos, qui instar sunt nostri, et qui tales sunt, quales qui nostra ætate uiuunt. Nam est inueterata opinio, fuisse olim quandam heroum ætatem, qui multo sapientores erant, et præstantiores, quam homines nostræ ætatis. Cuiusmodi, Hercules, Achilles, Aeneas, Nestor, et alii tam multi, de quibus ueteres locuti sunt. Altero loco peccat Georg. Valla : nam ubi Aristoteles habet hæc uerba, ὥσπερ οἱ γραφεῖς, uertit ille, ut scriptores. Cum γραφεῖς hoc loco dicantur pictores ; patet, nam ii, quos nominat Aristoteles Polygnotus, Pauson, Dionysius pictores fuerunt. Sumit igitur similitudinem a pictoris Aristoteles, quod saepe facit. Sicut etiam Horatius in sua Poëtice. Ea uero ita sese habent. Poëtæ id efficiunt, quod pictores : nam hi aut imitantur præstantiores, aut similes hominibus nostræ ætatis ; aut deteriores. Polygnotus præstantiores, Dionysius similes suæ ætatis hominibus, Pauson deteriores imitabatur. Pictores effingunt præstantiores, cum aut heroas, aut eos uiros exprimunt, cuiusmodi ætate nostra non reperiuntur. Sicuti adhuc his temporibus faciunt plerique pictores, qui maxime excellunt in imaginibus sanctorum hominum, qui e uita excessere, pingendis ; qui tamen in aliis pingendis operam infeliciter ponunt suam. Alii recte pingunt ea, quæ communis quidam ætatis suæ usus fert : ut habitum personarum, Armaturam ; Cinturam. Equitationem. Alii polite deteriora pingunt, ea scilicet quæ speciem habent rerum malarum et turpium. Cuiusmodi sunt pictores qui coeuntes homines pingunt, aut distorquentes os et inflantes buccas. Per deteriores tamen possunt etiam uiles, et ignobiles intelligi : Aelianus lib. Iiii suæ uariæ historiæ, scribit olim legem fuisse apud Thebanos περι τεχνιτῶν, καὶ γραφέων, καὶ πλαστικῶν, ut imitarentur, et effingerent εἰκονας εἰς τὸ κρείττον. Erat autem pœna iis constituta τοῖς εἰς τὸ χεῖρον. ἢ πλάσασι, ἢ γράψασι. Ibidem Aelianus meminit Pausonis pictoris. Ait nam Socratis sermones esse persimiles picturæ Pausonis. Nam is in exigua tabella equum currentem, et frenatum expressit. Cum quam ille, cuius gratia opus fuerat confecturum, indignaretur ; quod frenum addidisset, respondit, angustam tabellam fuisse in causa, et ideo in paruo spatio equum frenare oportuisse. Sic Socrates sæpe ænigmatice, et suboscure loquebatur ; ac nimium anguste ; idem Aelianus mentionem facit Polignoti, et Pausoni pictorum. Πολύγνωτος ὁ θάσιον, καὶ Διονύσιος ὁ κολοφώνιον γραφεῖς ἤστην, καὶ ὁ μὲν Πολύγνωτος ἔγραψε τὰ μεγάλα, καὶ ἐν τοῖς τελείοις εἰργάζετο τὰ ἆθλα· ἡ δὲ τοῦ Διονυσίου πλὴν τοῦ μεγέθους τὴν τοῦ Πολύγνωτου τέχνην ἐμιμεῖτο εἰς τῆν ἀκριβείαν πάθος, καὶ ἦθος καὶ σχήματος χρῆσιν, ἱματίων λεπτότητας, καὶ τὰ λοιπὰ.